Nëse apostujt e ateizmit janë duke thënë të vërtetën prerazi, që Perëndia nuk është relevant, do të duhej t’i aplaudojmë pikëpamjet e tyre – apo t’i ulim kokat tona në dëshpërim?
Nëse Sigmund Frojdi kishte të drejtë që ‘Perëndia’ është një iluzion fëmijëror nga i cili duhet hequr dorë, atëherë ku na lë kjo?
‘Askush nuk është më i vetmuar në gjithësi se një mohues i Perëndisë,’ vrojtoi Zhan Pol Rihter. ‘Me një zemër të braktisur, që ka humbur Atin më të madh, ai qëndron në vajtim nga kufomat e panumërta të gjithësisë.’
Po të kishte Ludvig Fojerbahu të drejtë se ‘Perëndia’ është një projektim i thjeshtë i njerëzimit, kush mund të thotë që vetvetiu nuk jemi pjellë e imagjinuar e një fantazie të keqe të dikujt?
‘Vdekja absolute e fjalës “Perëndi”, përfshirë edhe shlyerjen e së kaluarës së tij, do të ishte një sinjal, jo i dëgjuar më nga ndokush, që vetë njeriu ka vdekur’, thekson teologu Karl Rahner.
Sikur Fridrih Niçe të kishte të drejtë se nihilizmi është e vetmja mënyrë e të kuptuarit të qartë të kësaj bote, nuk do të na duheshim atëherë më të parët që të dilnim nga kjo ekzistencë e tmerrshme dhe e pakuptimtë?
‘Nëse nuk ekziston Perëndia, atëherë, çdo gjë është e lejuar,’ shkroi François Mauriak (duke përsëritur një rresht nga novelisti rus Fjodor Dostojevski), ‘gjëja e parë e lejuar është dëshpërimi.’
Po të kishte të drejtë Karl Marksi që materialja është e vetmja që vlen, që nuk ka qiell apo ferr, kush jemi ne ata për të ndryshuar nga kjo jetë e brishtë një planet tërësisht të parëndësishëm dhe ngadalë që po mbaron?
Pyetni Erik Kleptonin.
Në vitin 1991, biri pesë vjeçar i Kleptonit vdiq pas rënies nga dritarja e një ndërtese të lartë ku banonte nëna e tij. Tragjedia qe frymëzuese për hitin e Kleptonit ‘Lotët në qiell’.
Pesë vjet më vonë, Kleptoni hapi portën kryesore të shtëpisë së tij të madhe trekatëshe pas një ditë të kaluar jashtë dhe e gjeti në flakë. ‘Gjëja e parë që bëra ishte t’i marrë kitarat e mia,’ i tha autori i këngëve një raportuesi më vonë. ‘Asnjë nga ta nuk ishte dëmtuar’.
Çka nëse Dora e Ngadalshme nuk do të kishte ardhur me kohë? Çfarë nëse të gjitha kitarat e rok legjendave të ishin shkatërruar?
Sipas apostujve të ateizmit, kjo ngjarje do të kishte qenë thellësisht ekuivalente me vdekjen e birit të Kleptonit, thjesht rindodhja e një pjesë të jashtëzakonshme të minutës të kësaj mase të tokës në një formë më pak komplekse.
E vërtetë, kitarat e Kleptonit do të arrinin një ditë në një çmim të mahnitshëm gjatë një ankandi të mbajtur në Sothebi; por ato nuk janë të pavdekshme: vetëm Kleptoni, Konori, ju dhe unë.
Frojdi pohonte që ‘në thelb asnjëri nuk beson në vdekjen e tij; apo të paraqesim të njëjtën gjë në mënyrë tjetër, në nënvetëdije çdonjëri nga ne është i bindur për pavdekësinë e tij.’ Prapëseprapë, si çdo kush tjetër, Frojdi po ashtu vdiq, pas një beteje gjashtëmbëdhjetë vjeçare me kancerin.
Edhe ateistët më entuziastë e ndjejnë thumbin e vdekjes. Marksi, në një letër socialistit gjerman Ferdinand Lasale shkroi: “Vdekja e birit tim më ka tronditur në brendësi, e ndjej humbjen e tij aq afër sikur të ishte vetëm dje, dhe gruaja ime e gjorë është thyer plotësisht pas kësaj goditje.’
Përse ekzistojnë funeralet? Për të lëvduar të dashurit, djalin, mikun. Për të qarë dhe të përshëndetemi.
Sidoqoftë, sikur Frojdi dhe Marksi dhe Niçe dhe Fojerbahu dhe ndjekësit e tyre të kishin të drejtë, lotët nuk do të kishin ekzistuar në qiell. Nuk do të kishte qiell. Vetëm rivendosje të ngjarjeve të pavlera në një gjithësi kryesisht të zbrazët ku çdo gjë ndodh nga rastësia dhe shansi.
Brrr.
Një nga ateistët më të famshëm të këtij shekulli, matematicienti, filozofi dhe shkrimtari Bertrand Rusell – një kritik shumë i shprehur i parimeve morale dhe besimit të krishterë – pranoj që një sistem besimi aq materialist është tejet armiqësor: ‘Një errësirë ekziston jashtë nesh dhe kur të vdes kjo errësirë do të ekzistoj brenda nesh. Nuk ka një madhështi, nuk ka pafundësi, gjëkundi; vetëm një çikërrimë për momentin dhe pastaj asgjë.’
Pak ditë para vdekjes së Albert Ajnshtajnit, ai dhe Rusell lëshuan një deklaratë të përbashkët duke thënë: ‘disa prej nesh që dinë më tepër janë më të trishtuarit për të ardhmen.’ Aldos Hakslli ishte i një mendje me ta: ‘Shkenca ka “sqaruar” asgjë; sa më shumë që dimë, aq më tepër fantastike bëhet kjo botë, ndërsa errësira rrethuese më e thellë.’
Dy herë brrr.
Eseisti nga Time Pico Ijer thotë që ‘sensi rreth përjetësisë është shumë më pak i ftohtë dhe abstrakt po të ishte e lidhur me sensin e hyjnisë.’ Dhe a është ky opsion i hapur për ne?
Albert Kamy e quajti vdekjen si dilemën më të madhe filozofike; ‘dhe çdo kush që ka përjetuar vdekjen e një të dashuri e kupton këtë problem filozofik shumë mirë,’ shton autori i krishterë Ravi Zakarias.
Xhorxh Bernard Shou një herë dëshmoi: ‘Statistikat lidhur me vdekjen janë tejet impresive. Një nga një, çdo njëri vdes.’ C. S. Levis vazhdoi për të thënë: ‘Ekzistojnë, apo jo, tri gjëra që mund t’i bëjmë për vdekjen: ta dëshirojmë, t’i frikësohemi apo ta injorojmë.’
Tashmë ta injorojmë vdekjen nuk mundemi, veçanërisht në mediat e sotme – që ngopin shoqërinë. Çdo ditë, mediat konfirmojnë përsëri që, ndonëse njerëzit jetojnë mbase dy herë më gjatë se një shekull më herët, për të gjithë fundi i botës do të jetë dita në të cilën do të vdesim. Bibla thotë: ‘Ёshtë caktuar që njerëzit të vdesin vetëm një herë, e më pas vjen gjyqi.’ (Heb.9:27).
Pas një tragjedie të tmerrshme ajrore, eseisti nga Time Lens Morou vëzhgoi: ‘Pasagjerët në fluturimin numër 800 filluan një trajektore në qytetin e dritës dhe përfunduan, pas disa minutash, në flakë, e më pas në errësirën më të thellë. Një hark i kohës i ndërprerë nga përjetësia.’
Frika nga kjo ndërprerje më e tmerrshme është reale për shumë njerëz, dhe atë për qëllime të mira. Edhe sikur të jetonim në një moshë shumë të thyer, në fund sërish vdekja ka për të na korrur të gjithëve.
Një nga pasanikët më të mëdhenj në botë, Varen Bufet, nuk ka fshehur sekretin e tij që mbi çdo gjë tjetër i frikësohet vdekjes. Biografi i tij, Rogjer Lovenshtajn, shkruan:
Meritat e Varenit qenë çdo herë të bazuara në numra, të cilat ai i besonte mbi çdo gjë tjetër. Në kontrast, ai nuk ishte pajtuar me religjionin e familjes së tij. Qoftë në moshë shumë të re ai qe shumë matematikor dhe shumë logjik, për të bërë hapin e besimit. Ai adoptoi qëndrimet etike të babait të tij, porse jo besimin e tij në një hyjni të padukshme. Tek një person të ndershëm në mendimet e tij, dhe veçanërisht si fëmijë, një logjikë e tillë pa temperament mund vetëm të çojë në një frikë të tmerrshme – frika nga vdekja. Dhe Vareni qe i goditur nga kjo.
Frika kishte qëndruar gjatë tërë jetës së tij.
Harold Kushneri pohon:
Ne frikësohemi nga vdekja, ne kapemi për jetë me shumë ngulm, jo sepse jemi të kënaqur aq shumë me jetën porse frikësohemi se kjo jetë është e tëra që kemi. Kur një herë mbaron, do të mbarojë përgjithmonë. Të gjitha gjurmët e ekzistencës sonë do të humben. Ne kalojmë në të gjitha tipat e ekstremeve për të mënjanuar prospektin e zhdukjes së plotë pas vdekjes.
Në kundërshtim me këto druajtje, të tjerët propozojnë që duhet ta mirëpresim vdekjen si një mik. Disa shkojnë në atë masë për të pohuar që është i vetmi çlirim i sigurt nga vuajtje dhe vdekja e kësaj ekzistence mortale. Nëse jeta është ferr, dhe më pas vdesim, përse të mos e nxitojmë këtë proces?
Ekzistencialisti ateist Zhan Pol Sartri, në teori, ngjan të jetë pajtuar me këtë. Sidoqoftë a është vetëvrasja i vetmi opsion ndaj një dëshpërimi të vazhdueshëm filozofik dhe psikologjik? Me siguri jo.
Nëse keni shumë të ftohtë, ju thjesht mund të ngriheni.
Apo unë mund ta mohoj realitetin.
Ose ne mund të përqafojmë shpresën.
A është ky opsioni i fundit në dispozicion për ne?
Mbase po të arrinim ta bindim vetën tonë që nuk jemi vetëm në gjithësi – që Perëndia, engjëjt, dikush është aty; dhe ai, ajo, kushdo, kujdeset pavarësisht nëse jemi këtu apo jo.
Nga: A është Perëndia relevant? – Dr. Luis Palau (Shtëpia Botuese TENDA)